Wat is participatie volgens de Omgevingswet?

De Omgevingswet markeert een belangrijke verandering in het Nederlandse beleidslandschap. Verschillende wetten op het gebied van ruimte, wonen, infrastructuur, milieu en water worden samengevoegd.
Eén van de centrale elementen van de Omgevingswet is het bevorderen van participatie: het actief betrekken van burgers, belanghebbenden en andere stakeholders bij het vormgeven van de fysieke leefomgeving.

Doel Omgevingswet

De Omgevingswet heeft als doel het vereenvoudigen en verbeteren van het omgevingsrecht en voegt 26 wetten samen in één wet. Hierdoor worden procedures transparanter en flexibeler.
De wet streeft naar een evenwichtige benadering van ontwikkelingen en activiteiten. Met hierbij aandacht voor economische, ecologische en sociale belangen.

Participatie belangrijk onderdeel van de Omgevingswet

Participatie wordt gezien als een essentieel instrument om draagvlak te creëren en de kennis en ideeën van betrokkenen te benutten. Het doel is om samen met de samenleving te werken aan een leefomgeving, die aansluit bij de behoeften en wensen van de gebruikers. Participatie is het vroeg betrekken van belanghebbenden. Bijvoorbeeld bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid en projecten.
Gemeenten mogen hiervoor zelf spelregels afspreken. Duidelijke spelregels zorgen ervoor dat het participatieproces goed gaat. Het is dan voor iedereen duidelijk wat er van hen wordt verwacht en wat zij van anderen mogen verwachten.

Hoe werkt Participatie onder de Omgevingswet?

• Vroegtijdige Betrokkenheid.
  Participatie begint al in de beginfase van een plan of project. Belanghebbenden worden vroegtijdig geïnformeerd en uitgenodigd om mee te denken.
• Dialoog en Samenwerking.
  Er wordt ingezet op een actieve dialoog tussen overheden, initiatiefnemers en belanghebbenden. Samenwerking staat centraal om gezamenlijk tot oplossingen te komen.
• Digitaal Omgevingsloket (DSO).
  Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) speelt een belangrijke rol in het delen van informatie en het faciliteren van participatie. Hier kunnen plannen worden ingezien en kunnen betrokkenen hun zienswijzen indienen.
• Ruimte voor Lokale Initiatieven.
  De wet geeft ruimte voor lokale initiatieven en maatwerk. Hierdoor kunnen gemeenschappen meer invloed uitoefenen op hun eigen leefomgeving.
• Transparantie en Toegankelijkheid.
  Transparantie over besluitvorming en toegankelijke informatie staan centraal. Hierdoor kunnen betrokkenen goed geïnformeerd hun stem laten horen.

Is participatie verplicht?

Voor initiatiefnemers is participatie niet verplicht. Participatie is een aanvraagvereiste. De initiatiefnemer moet aangeven wat hij aan participatie heeft gedaan. Maar op welke manier hij daar invulling aan geeft, is een eigen keuze.
Hierop bestaat een uitzondering. Dit betreft ontwikkelingen die op de door de gemeenteraad vastgestelde lijst met aangewezen situaties staan, waarin participatie wel verplicht is gesteld.

Gemeentelijke projecten, plannen en beleidsontwikkelingen

Voor gemeentelijke projecten, plannen en beleidsontwikkelingen is participatie wel verplicht. Hoe de gemeente daar vorm aan geeft is vastgelegd in het Participatiebeleid Vlissingen 2023 en de Participatie- en inspraakverordening Vlissingen.

Meer informatie

Zie voor meer informatie de pagina Participatie- en inspraakverordening, Participatiebeleid en de leidraad Participatie.